Historia fósil de las ratas palustres de los géneros Holochilus y Lundomys (Cricetidae, Sigmodontinae) en el Cono Sur de América del Sur

Autores/as

  • Ulyses F.J. Pardiñas Unidad de Investigación Diversidad, Sistemática y Evolución, Centro Nacional Patagónico, Puerto Madryn
  • P. Teta Museo Argentino de Ciencias Naturales “Bernardino Rivadavia”, Buenos Aires

DOI:

https://doi.org/10.3989/egeol.40347.136

Palabras clave:

Argentina, Bolivia, Brazil, Holochilus, Lundomys, Holoceno, Pleistoceno, Uruguay

Resumen


Los géneros hermanos Holochilus y Lundomys, junto con las formas extintas Carletonomys y Noronhomys y la viviente Pseudoryzomys, constituyen un pequeño clado de sigmodontinos de hábitos anfibios, que habitan en ambientes tropicales y subtropicales del Neotrópico. Basándonos en la totalidad de la evidencia fósil disponible para Argentina, Bolivia, sudeste de Brasil y Uruguay se revisó el registro paleontológico de Holochilus y Lundomys de la porción austral de América del Sur. Las distribuciones en el pasado y sus cronologías indican las siguientes ocurrencias para el área de estudio: Holochilus brasiliensis (Pleistoceno Medio-Reciente en Argentina, Pleistoceno Tardío-Reciente en Brasil), H. chacarius (Holoceno Tardío-Reciente en Argentina, Holoceno Temprano-Reciente en Bolivia), †H. primigenius (Pleistoceno Medio en Bolivia) y Lundomys molitor (Pleistoceno Medio-Pleistoceno Tardío en Argentina, Pleistoceno Tardío-Reciente en Uruguay). Considerando en conjunto las distribuciones actuales, los requerimientos ambientales de estos taxones y los registros fósiles, se verifican varios episodios de expansión y retracción de sus poblaciones, posiblemente vinculados con pulsos climáticos húmedos y secos alternantes durante el Pleistoceno-Holoceno.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Aguilera, M. & Pérez-Zapata, A. (1989). Cariología de Holochilus venezuelae (Rodentia, Cricetidae). Acta Científica Venezolana, 40: 198-207. PMid:2701257

Aguilera, M.; Pérez-Zapata, A.; Sanginés, N. & Martino, A. (1993). Citogenética evolutiva en dos géneros de roedores suramericanos: Holochilus y Proechimys. Boletín de la Sociedad de Zoología de Uruguay, 8: 49-61.

Ameghino, F. (1889). Contribución al conocimiento de los mamíferos fósiles de la República Argentina. Actas de la Academia Nacional de Ciencias en Córdoba, 6: 1-1027 + Atlas, 98 pls.

Anderson, S. (1997). Mammals of Bolivia, taxonomy and distribution. Bulletin of the American Museum of Natural History, 231: 1-652.

Aldazabal, V.; Silveira, M. & Eugenio, E. (2006). Zooarqueología del sitio "Divisadero Monte 6" (Partido de General Lavalle, provincia de Buenos Aires). Resúmenes Expandidos del 16° Congreso Nacional de Arqueología Argentina, 241-246.

Auler, A.S.; Piló, L.B.; Smart, P.L.; Wang, X.; Hoffmann, D.; Richards, D.A.; Edwards, R.L.; Neves, W.A. & Cheng, H. (2006). U-series dating and taphonomy of Quaternary vertebrates from Brazilian caves. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 240: 508-522. doi:10.1016/j.palaeo.2006.03.002

Barlow, J. C. (1969). Observations on the biology of rodents in Uruguay. Life Sciences Contributions, Royal Ontario Museum, 75: 1-57.

Barreto, G.R. & García-Rangel, S. (2005). Holochilus sciureus. Mammalian Species, 780: 1-5. doi:10.1644/780.1

Bond, M. & Massoia, E. (1981). La presencia de Holochilus magnus (Rodentia, Cricetidae) en el Pleistoceno superior de la provincia de Buenos Aires, Argentina. Circular Informativa, Asociación Paleontológica Argentina, 8: 11.

Brentano, C., Rosa, A.O. & Schmitz, P.I. (2006). Uma abordagem zooarqueológica do sítio RS-LC-97. Pesquisas, Antropologia, 63: 203-218.

Carignano, C.A. (1999). Late Pleistocene to recent climate change in Córdoba Province, Argentina: Geomorphological evidence. Quaternary International, 57/58: 117-134. doi:10.1016/S1040-6182(98)00054-8

Carleton, M.D. & Olson, S.L. (1999). Amerigo Vespucci and the Rat of Fernando de Noronha: a new genus and species of Rodentia (Muridae: Sigmodontinae) from a volcanic island off Brazil's continental shelf. American Museum Novitates, 3256: 1-59.

Cioccale, M. (1999). Climatic fluctuations in the Central Region of Argentina in the last 1000 years. Quaternary International, 62: 35-47. doi:10.1016/S1040-6182(99)00021-X

Cione, A.L. & Tonni, E.P. (1981). First record of some fishes and mammals from Santiago del Estero Province, Argentina. Studies on Neotropical Fauna and Environment, 16: 1-7. doi:10.1080/01650528109360576

Cione, A.L., & Tonni, E.P. (1999). Biostratigraphy and chronological scale of upper-most Cenozoic in the Pampean Area, Argentina. In: Quaternary vertebrate paleontology in South America (Tonni, E.P. & Cione, A.L., eds.). Quaternary of South America and Antarctic Peninsula, 12: 23-51.

Cirignoli, S.; Teta, P.; Pardiñas, U.F.J. & D'Elía, G. (2006). Oryzomyini Vorontsov, 1959. In: Mamíferos de Argentina - sistemática y distribución (Barquez, R., Díaz, M. & Ojeda, R., eds.). Sociedad Argentina para el Estudio de los Mamíferos, Mendoza, 166-175.

De Queiroz, A.N. (2004). Etude des vertébrés du site RS-TQ-58, Montenegro, RS, Brésil: Aspects archéozoologiques et taphonomiques. Zooarchaeology of South America, British Archaeological Reports (BAR)- International Series, 1298: 153-176.

Deschamps, C.M. (2005). Late Cenozoic mammal bio-chronostratigraphy in southwestern Buenos Aires province, Argentina. Ameghiniana, 42: 733-750.

Deschamps, C.M. & Tonni, E.P. (1992). Los vertebrados del Pleistoceno tardío-Holoceno del arroyo Napostá Grande, provincia de Buenos Aires. Aspectos paleoambientales. Ameghiniana, 29: 201-210.

Fernández, M.M. & Crivelli-Montero, E.A. (2004). Excavaciones de rescate en Rincón Chico 2/87, provincia del Neuquén. In: Contra viento y marea. Arqueología de Patagonia (Civalero, T., Fernández, P. & Guráieb, A.G., eds.). Instituto Nacional de Antropología y Pensamiento Latinoamericano and Sociedad Argentina de Antropología, Buenos Aires, 701-714.

Fucks, E.; Aguirre, M. & Deschamps, C.M. (2005). Late Quaternary continental and marine sediments of northeastern Buenos Aires province (Argentina): fossil content and paleoenvironmental interpretation. Journal of South American Earth Sciences, 20: 45-56. doi:10.1016/j.jsames.2005.05.003

González, E.M. (2001). Guía de campo de los mamíferos de Uruguay. Vida Silvestre, Sociedad Uruguaya para la Conservación de la Naturaleza, Montevideo, 339 pp.

Hershkovitz, P. (1955). South American marsh rats, genus Holochilus, with a summary of sigmodont rodents. Fieldiana: Zoology, 37: 639-673.

Hoffstetter, R. (1963). La faune Pléistocène de Tarija (Bolivie). Note préliminaire. Bulletin du Muséum National D'Histoire Naturelle, 2 Série, 35: 194-203.

Hoffstetter, R. (1968). Ñuapua, un gisement de vertébrés pléistocènes dans le Chaco Bolivien. Bulletin du Muséum National D'Histoire Naturelle, 2 Série, 40: 823-836.

Hoffstetter, R. (1986). High Andean mammalian fauna during the Plio-Pleistocene. In: High Altitude Tropical Biogeography (Vuilleumier, F & Monasterio, M., eds.). Oxford University Press Inc., New York, 218-245.

Ledru, M.J. (1993). Late Quaternary Environmental and Climatic Changes in Central Brazil. Quaternary Research, 39: 90-98. doi:10.1006/qres.1993.1011

Lezcano, M.J.; Reboledo, C. & Schreiber, E. (1992). Bioestratigrafía de los sedi¬men¬tos de la cuenca alta del río de la Reconquista (Pleistoceno tardío, noreste de la provincia de Buenos Aires, Argentina). Ameghiniana, 29: 387.

López, J.A. & Reboledo, C.A. (1998). Restos de vertebrados asociados a un sitio arqueológico en el río Areco, provincia de Buenos Aires, Argentina. Biología Neotropical, 2: 9-15.

Marques, R.V. (1988). O gênero Holochilus (Mammalia: Cricetidae) no Rio Grande do Sul: taxonomia e distribuição. Revista Brasileira de Zoologia, São Paulo, 4: 347-360.

Marshall, L.G. & Sempere, T. (1991). The Eocene to Pleistocene vertebrates of Bolivia and their stratigraphic context: a review. In: Fósiles y Facies de Bolivia -Volumen I- Vertebrados (Suarez-Sourco, R., ed.). Revista Técnica de YPFB, 12: 631-652.

Massoia, E. (1971). Caracteres y rasgos bioecológicos de Holochilus brasiliensis chacarius Thomas (“rata nutria”) de la provincia de Formosa y comparaciones con Holochilus brasiliensis vulpinus (Brants) (Mammalia, Rodentia, Cricetidae). Revista de Investigaciones Agropecuarias, INTA, Serie 1, Biología y Producción Animal, 8: 13-40.

Massoia, E. (1976). Mammalia. In: Fauna de agua dulce de la República Argentina (R. Ringuelet, ed.). Fundación Editorial Ciencia y Cultura, Buenos Aires, 1-128.

Massoia, E. (1981). El estado sistemático y zoogeografía de Mus brasiliensis Desmarest y Holochilus sciureus Wagner (Mammalia - Rodentia - Cricetidae). Physis, Sección C, 39: 31-34.

Massoia, E. & Pardiñas, U.F.J. (1993). El estado sistemático de algunos muroideos estudiados por Ameghino en 1889. Revalidación del genero Necromys (Mammalia, Rodentia, Cricetidae). Ameghiniana, 30: 407-418.

Massoia E.; Tiranti, S.I. & Torres, M.P. (1987). Mamíferos pleistocenos y recientes recolectados en el arroyo Santa Catalina, Río Cuarto, Prov. de Córdoba. Boletín Informativo de la Asociación Paleontológica Argentina, 16: 12.

Mayewski, P.A.; Rohling, E.E.; Stager, J.C.; Karlén, W.; Maasch, K.A.; Meeker, L.D.; Meyerson, E.A.; Gasse, F.; van Kreveld, S.; Holmgren, K.; Lee-Thorp, J.; Rosqvist, G.; Rack, F.; Staubwasser, M.; Schneider, R.R. & Steig, E.J.(2004). Holocene climate variability. Quaternary Research, 62: 243-255. doi:10.1016/j.yqres.2004.07.001

Mones, A. & Castiglioni, L.R. (1979). Additions to the knowledge on fossil rodents of Uruguay (Mammalia: Rodentia). Paläontologische Zeitschrift, 53: 77-87.

Musser, G.M. & Carleton, M.D. (2005). Superfamily Muroidea. In: Mammal species of the world: A taxonomic and geographic reference (Wilson, D.E. & Reeder, D.M, eds.). Third ed. Johns Hopkins University Press, Baltimore, 894-1531.

Nabel, P.; Cione, A. and Tonni, E. (2000). Environmental changes in the Pampean area of Argentina at the Matuyama-Brunhes (C1r-C1n) chrons boundary. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 162: 403-412. doi:10.1016/S0031-0182(00)00140-1

Nachman, M.W. (1992). Geographic patterns of chromosomal variation in South American marsh rats, Holochilus brasiliensis and H. vulpinus. Cytogenetic and Cell Genetics, 61: 10-16. doi:10.1159/000133361

Nachman, M.W. & Myers, P. (1989). Exceptional chromosomal mutations in a rodent population are not strongly underdominant. Proceedings of the National Academy of Science, 86: 6666-6670. doi:10.1073/pnas.86.17.6666

Oliveira, E.V. (1992). Mamíferos fósseis do Quaternárido do Estado do Rio Grande do Sul, Brasil. Master dissertation, Universidade Federal do Rio Grande do Sul, Porto Alegre, Brazil.

Ortíz, P.E. (2000). Roedores del Pleistoceno superior del Valle de Tafí (provincia de Tucumán), implicancias paleoambientales y paleobiogeográficas. Doctoral dissertation, Facultad de Ciencias Naturales e Instituto Miguel Lillo, Universidad Nacional de Tucumán, Tucumán, Argentina.

Pardiñas, U.F.J. (1991). Roedores, marsupiales y edentados en la secuencia de Fortín Necochea, General La Madrid, Buenos Aires. Implicancias paleoambientales. Boletín del Centro, Publicación del Centro de Registro del Patrimonio Arqueológico y Paleontológico, 2: 139-153.

Pardiñas, U.F.J. (1995). Sobre las vicisitudes de los géneros Bothriomys Ameghino, 1889, Euneomys Coues, 1874 y Graomys Thomas, 1916 (Mammalia, Rodentia, Cricetidae). Ameghiniana, 32: 173-180.

Pardiñas, U.F.J. (1999a). Los roedores muroideos del Pleistoceno tardío -Holoceno en la región pampeana (sector este) y Patagonia (República Argentina): aspectos taxonómicos, importancia bioestratigráfica y significación paleoambiental. Doctoral dissertation, Facultad de Ciencias Naturales y Museo, Universidad Nacional La Plata, La Plata, Argentina.

Pardiñas, U.F.J. (1999b). Fossil murids: taxonomy, paleoecology, and paleoenvironments. In: Quaternary vertebrate paleontology in South America (Tonni, E.P. & Cione, A.L., eds.). Quaternary of South America and Antarctic Peninsula, 225-254

Pardiñas, U.F.J. (2000). Los sigmodontinos (Mammalia, Rodentia) de la Colección Ameghino (Museo Argentino de Ciencias Naturales “Bernardino Rivadavia”): revisión taxonómica. Revista del Museo de La Plata (nueva serie), Paleontología, 9: 247-254.

Pardiñas, U.F.J. (2001). Condiciones áridas durante el Holoceno Temprano en el sudoeste de la provincia de Buenos Aires (Argentina): vertebrados y tafonomía. Ameghiniana, 38: 227-236.

Pardiñas, U.F.J. (2004). Roedores sigmodontinos (Mammalia: Rodentia: Cricetidae) y otros micromamíferos como indicadores de ambientes hacia el Ensenadense cuspidal en el sudeste de la provincia de Buenos Aires. Ameghiniana, 41: 437-450.

Pardiñas, U.F.J. (2009). A new genus of oryzomyine rodent (Cricetidae: Sigmodontinae) from the Pleistocene of Argentina. Journal of Mammalogy, 89: 1270-1278.

Pardiñas, U.F.J. & Deschamps, C. M. (1996). Sigmodontinos (Mammalia, Rodentia) pleistocénicos del sudoeste de la provincia de Buenos Aires (Argentina): aspectos sistemáticos, paleozoogeográficos y paleoambientales. Estudios Geológicos, 52: 367-379.

Pardiñas, U.F.J. & Galliari, C. A. (1998). Sigmodontinos (Rodentia, Muridae) del Holoceno inferior de Bolivia. Revista Española de Paleontología, 13: 17-25.

Pardiñas, U.F.J. & Lezcano, M.J. (1992). Cricétidos fósiles (Mammalia, Rodentia) del noreste bonaerense. Sistemática y paleoambientes. Ameghiniana, 29: 386.

Pardiñas, U.F.J. & Lezcano, M.J. (1995). Cricétidos (Mammalia, Rodentia) del Pleistoceno tardío del nordeste de la provincia de Buenos Aires (Argentina). Aspectos sistemáticos y paleoambientales. Ameghiniana, 32: 249-265.

Pardiñas, U.F.J.; Abba, A. & Merino, M.L. (2004a). Micromamíferos (Didelphimorphia y Rodentia) del sudoeste de la provincia de Buenos Aires (Argentina): taxonomía y distribución. Mastozoología Neotropical, 11: 211-232.

Pardiñas, U.F.J.; Cione, A.L.; San Cristóbal, J.; Verzi, D.H. & Tonni, E.P. (2004b). A new last Interglacial continental vertebrate assemblage in Central-Eastern Argentina. Current Research in the Pleistocene, 21: 111-112.

Pardiñas, U.F.J.; D'Elía, G. & Ortíz, P.E. (2002). Sigmodontinos fósiles (Rodentia, Muroidea, Sigmodontinae) de América del Sur: estado actual de su conocimiento y prospectiva. Mastozoología Neotropical, 9: 209-252.

Pardiñas, U.F.J.; Teta, P.; Cirignoli, S. & Podestá, D. (2003). Micromamíferos (Didelphimorphia y Rodentia) de norpatagonia extra andina, Argentina: taxonomía alfa y biogeografía. Mastozoología Neotropical, 10: 69-113.

Pardiñas, U.F.J.; Tonni, E.P. & Figini, A. (1998). Camet Norte: diversidad faunística próxima al Ultimo Máximo Glacial en el sudeste de la provincia de Buenos Aires (Argentina). 10 Congreso Latinoamericano de Geología y 6 Congreso Nacional de Geología Económica, Actas I, 257-262.

Politis, G. & Gutiérrez, M. (1998). Gliptodontes y cazadores-recolectores de la región pampeana (Argentina). Latin American Antiquity, 9: 111-134. doi:10.2307/971990

Prado, J.L.; Menégaz, A.N.; Tonni, E.P. & Salemme, M.C. (1987). Los mamíferos de la Fauna Local Paso Otero (Pleistoceno tardío), provincia de Buenos Aires. Aspectos paleoambientales y bioestratigráficos. Ameghiniana, 24: 217 233.

Prates, L. (2007). Arqueología del valle medio del Río Negro (provincia de Río Negro). Doctoral Dissertation, Facultad de Ciencias Naturales y Museo, Universidad Nacional La Plata, Argentina.

Quintana, C. A. (2001). Galea (Rodentia, Caviidae) del Pleistoceno Superior y Holoceno de las sierras de Tandilia oriental, provincia de Buenos Aires, Argentina. Ameghiniana, 38: 399-407.

Quintana, C.A.; Valverde, F. & Mazzanti, D.L. (2002). Roedores y lagartos como emergentes de la diversificación de la subsistencia durante el Holoceno tardío en las sierras de la región pampeana. Latin American Antiquity, 13: 455-473. doi:10.2307/972226

Reig, O.A. (1977). A proposed unified nomenclature for the enamelled components of the molar teeth of the Cricetidae (Rodentia). Journal of Zoology (London), 181: 227-241. doi:10.1111/j.1469-7998.1977.tb03238.x

Rincón, A. (2005). Los roedores fósiles del Mene de Inciarte, Sierra de Perijá, Zulia, Venezuela. Bioestratigrafía e implicaciones paleoambientales. Doctoral Dissertation, Instituto Venezolano de Investigaciones Científicas (IVIC), Centro de Estudios Avanzados, Caracas, Venezuela.

Rosa, A.O. (2006). A importância dos mariscos na subsitência de antigos grupos indígenas no litoral central sítios RS-LC-81, 86, 87, 90, 92 e 96. Pesquisas, Antropologia, 63: 259-288.

Santiago, F.C. (2004). Los roedores en el “menú” de los habitantes de Cerro Aguará (provincia de Santa Fe): su análisis arqueofaunístico. Intersecciones en Antropología, 5: 3-18.

Sierra de Soriano, B. (1969). Algunos caracteres externos de cricetinos y su relación con el grado de adaptación a la vida acuática (Rodentia). Physis, Sección C, 28: 471-486.

Steppan, S. J. (1996). A new species of Holochilus (Rodentia: Sigmodontinae) from the middle Pleistocene of Bolivia and its phylogenetic significance. Journal of Vertebrate Paleontology, 16: 522-530. doi:10.1080/02724634.1996.10011337

Stoessel, L.; Bogan, S.; Martínez, G. & Agnolín, F. (2008). Implicaciones paleoambientales de la presencia del género Ceratophrys (Anura, Ceratophryinae) en contextos arqueológicos de la transición pampeano-patagónica en el Holoceno tardío (curso inferior del Río Colorado, Argentina). Magallania, 36: 195-203. Teta, P.; Loponte, D. & Acosta, A. (2004). Sigmodontinos (Mammalia, Rodentia) del Holoceno tardío del nordeste de la provincia de Buenos Aires (Argentina). Mastozoología Neotropical, 11: 69-80.

Teta, P. & Pardiñas, U.F.J. (2006). Pleistocene record of the marsh rat of the genus Lundomys in southern South America: paleoclimatic significance. Current Research in the Pleistocene, 23: 202-204.

Teta, P.; Andrade, A. & Pardiñas, U.F.J. (2005a). Micromamíferos (Didelphimorphia y Rodentia) y paleoambientes del Holoceno tardío en la Patagonia noroccidental extra-andina (Argentina). Archaeofauna, 14: 183-197.

Teta, P.; Medina, M.; Pastor, S.; Rivero, D. & Paradela, H. (2005b). Holochilus brasiliensis (Rodentia, Cricetidae) en conjuntos arqueofaunísticos del Holoceno tardío de la provincia de Córdoba (Argentina). Mastozoología Neotropical, 12: 271-275.

Teta, P.; González-Fischer, C.M.; Codesido, M & Bilenca, D.N. (2010). A contribution from Barn Owl pellets analysis to known micromammalian distributions in Buenos Aires province, Argentina. Mammalia, 74: 97-103. doi:10.1515/MAMM.2009.069

Tonni, E.P. & Cione, A.L. (1984). A thanatocenosis of continen¬tal and marine vertebrates in the Las Escobas Fm. (Holocene) of northeastern Buenos Aires Province, Argentina. Quaternary of South America & Antarctica Peninsula, 2: 93-113.

Tonni, E.P.; Cione, A.L. & Figini, A. (1999). Predominance of arid climates indicated by mammals in the pampas of Argentina during the Late Pleistocene and Holocene. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 147: 257-281. doi:10.1016/S0031-0182(98)00140-0

Tonni, E.P.; Cione, A.L.; Figini, A.; Glaz, D. & Gasparini, G.M. (2002). El “piso Aymará” de la región pampeana de la Argentina. Cronología radiocarbónica y paleontología. Ameghiniana, 39: 313-319.

Ubilla, M. (1985). Mamíferos fósiles, geocronología y paleoecología de la Fm. Sopas (Pleistoceno sup.) del Uruguay. Ameghiniana, 22: 185-196.

Ubilla, M. (1996). Paleozoología del Cuaternario continental de la cuenca norte del Uruguay: biogeografía, cronología y aspectos climático-ambientales. Doctoral dissertation, Universidad de la República, Montevideo, Uruguay.

Ubilla, M.; Perea, D.; Goso Aguilar, C. & Lorenzo. N. (2004). Late Pleistocene vertebrates from northern Uruguay: tools for biostratigraphic, climatic and environmental reconstruction. Quaternary International, 114: 129-142. doi:10.1016/S1040-6182(03)00048-X

Ubilla, M.; Perea, D. & Martínez, S. (1994). Paleofauna del Cuaternario Tardío continental del Uruguay (Fm. Sopas y Fm. Dolores). Acta Geologica Leopoldensia, 39: 441-458.

Verzi, D.H.; Deschamps, C.M. & Tonni, E.P. (2004). Biostratigraphic and palaeoclimatic meaning of the Middle Pleistocene South American rodent Ctenomys kraglievichi (Caviomorpha, Octodontidae). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 212: 315-329.

Villalba, R. (1994a). Tree-ring and glacial evidence for the Medieval Warm Epoch and the Little ice Age in southern South America. Climatic Change, 26: 183-197. doi:10.1007/BF01092413

Villalba, R. (1994b). Fluctuaciones climáticas en latitudes medias de América del Sur durante los últimos 1000 años, su relación con la oscilación del Sur. Revista Chilena de Historia Natural, 67: 453-461.

Voglino, D. & Pardiñas, U.F.J. (2005). Roedores sigmodontinos (Mammalia: Rodentia: Cricetidae) y otros micromamíferos pleistocénicos del norte de la provincia de Buenos Aires (Argentina): reconstrucción paleoambiental para el Ensenadense cuspidal. Ameghiniana, 42: 143-158.

Voglino, D.; Pardiñas, U.F.J. & Teta, P. (2005). Holochilus chacarius chacarius (Rodentia, Cricetidae) en la provincia de Buenos Aires, Argentina. Mastozoología Neotropical 11: 243-247.

Voss, R.S. & Carleton, M.D. (1993). A new genus for Hesperomys molitor Winge and Holochilus magnus Hershkovitz, with comments on phylogenetic relationships and oryzomyine monophyly. American Museum Novitates, 3085: 1-39.

Weksler, M. (2006). Phylogenetic relationships of oryzomine rodents (Muroidea: Sigmodontinae): separate and combined analyses of morphological and molecular data. Bulletin of the American Museum of Natural History, 296: 1-149. doi:10.1206/0003-0090(2006)296[0001:PROORM]2.0.CO;2

Winge, H. (1887). Jordfundne og nulevende Gnavere (Rodentia) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilien: med udsigt over gnavernes indbyrdes slægtskab. F. Dreyer, Kjøbenhavn, 178 pp.

Descargas

Publicado

2011-06-30

Cómo citar

Pardiñas, U. F., & Teta, P. (2011). Historia fósil de las ratas palustres de los géneros Holochilus y Lundomys (Cricetidae, Sigmodontinae) en el Cono Sur de América del Sur. Estudios Geológicos, 67(1), 111–129. https://doi.org/10.3989/egeol.40347.136

Número

Sección

Artículos